دما: تعریف، اندازه گیری و کاربردها
دما
دما کمیتی است که نشان دهنده میزان گرمی یا سردی یک جسم است. دمای یک جسم با میزان جنبش مولکول های آن رابطه مستقیم دارد.
هرچه میزان جنبش مولکول ها بیشتر باشد، دمای جسم نیز بیشتر است.
روش های اندازه گیری دما
برای اندازه گیری دما از دستگاهی به نام دماسنج استفاده می شود. دماسنج ها بر اساس تغییر یک کمیت فیزیکی در اثر تغییر دما، کار می کنند. برخی از انواع دماسنج ها عبارتند از:
- دماسنج مایع: این نوع دماسنج از یک مخزن مایع و یک لوله مویین تشکیل شده است. با افزایش دما، مایع در داخل مخزن منبسط می شود و از لوله مویین بالا می رود. ارتفاع مایع در داخل لوله مویین نشان دهنده دمای جسم است.
- دماسنج مقاومتی: این نوع دماسنج از یک رسانا تشکیل شده است که مقاومت آن با تغییر دما تغییر می کند. با افزایش دما، مقاومت رسانا افزایش می یابد. مقاومت رسانا با استفاده از یک دستگاه الکترونیکی اندازه گیری می شود و دمای جسم بر اساس آن محاسبه می شود.
- دماسنج ترموکوپل: این نوع دماسنج از دو فلز مختلف تشکیل شده است. زمانی که این دو فلز در تماس با یکدیگر قرار می گیرند، یک اختلاف پتانسیل الکتریکی ایجاد می شود. این اختلاف پتانسیل الکتریکی با تغییر دما تغییر می کند. اختلاف پتانسیل الکتریکی با استفاده از یک دستگاه الکترونیکی اندازه گیری می شود و دمای جسم بر اساس آن محاسبه می شود.
- دماسنج دیجیتال: این نوع دماسنج از یک سنسور دما و یک نمایشگر دیجیتال تشکیل شده است. سنسور دما با تغییر دما، یک سیگنال الکتریکی تولید می کند. این سیگنال الکتریکی توسط نمایشگر دیجیتال به دمای جسم تبدیل می شود.
مقیاس های دما
برای اندازه گیری دما از مقیاس های مختلفی استفاده می شود. برخی از مقیاس های دما عبارتند از:
- مقیاس سانتیگراد: این مقیاس را آندرس سلسیوس در سال ۱۷۴۲ میلادی ابداع کرد. در این مقیاس، نقطه انجماد آب صفر درجه و نقطه جوش آب ۱۰۰ درجه است.
- مقیاس فارنهایت: این مقیاس را گابریل فارنهایت در سال ۱۷۲۴ میلادی ابداع کرد. در این مقیاس، نقطه انجماد آب ۳۲ درجه و نقطه جوش آب ۲۱۲ درجه است.
- مقیاس کلوین: این مقیاس را ویلیام تامسون (لرد کلوین) در سال ۱۸۴۸ میلادی ابداع کرد. این مقیاس بر اساس صفر مطلق است. در این مقیاس، صفر مطلق به عنوان پایین ترین دمای ممکن تعریف می شود که در آن هیچ حرکت مولکولی وجود ندارد.
اهمیت اندازه گیری دما
اندازه گیری دما در بسیاری از صنایع و کاربردها ضروری است. برخی از کاربردهای اندازه گیری دما عبارتند از:
- کنترل فرآیندهای صنعتی: در بسیاری از فرآیندهای صنعتی، دما نقش مهمی ایفا می کند. به عنوان مثال، در فرآیندهای پتروشیمی، دما باید به دقت کنترل شود تا از واکنش های نامطلوب جلوگیری شود.
- کنترل کیفیت محصولات: دما می تواند بر کیفیت محصولات تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، اگر دمای پخت یک کیک بیش از حد زیاد یا کم باشد، کیک کیفیت مطلوبی نخواهد داشت.
- ایمنی: دما می تواند خطرات ایمنی ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر دمای یک سیستم گرمایشی بیش از حد زیاد شود، می تواند باعث آتش سوزی شود.
اندازه گیری دما به روشی دقیق و قابل اعتماد، برای بسیاری از صنایع و کاربردها ضروری است.
سخن آخر
اندازه گیری دما یکی از مهم ترین کاربردهای ابزار دقیق است. ابزارهای دقیق دما در بسیاری از صنایع و کاربردها، از جمله صنایع پتروشیمی، صنایع غذایی، صنایع دارویی، صنایع تولید برق و صنایع پزشکی، مورد استفاده قرار می گیرند.
شرکت آدرین صنعت ابزار دقیق پارس با سابقه و تجربه در زمینه طراحی، تولید و توزیع ابزار دقیق دما، یکی از پیشروترین شرکت های این حوزه در ایران است. این شرکت با بهره گیری از دانش و فناوری روز دنیا، محصولاتی با کیفیت بالا و قیمت مناسب را به مشتریان خود ارائه می دهد.
09308137404
سوالات متداول
دما چیست؟
دما کمیتی است که نشان دهنده میزان گرمی یا سردی یک جسم است. دمای یک جسم با میزان جنبش مولکول های آن رابطه مستقیم دارد. هرچه میزان جنبش مولکول ها بیشتر باشد، دمای جسم نیز بیشتر است.
دما چگونه اندازه گیری می شود؟
برای اندازه گیری دما از دستگاهی به نام دماسنج استفاده می شود. دماسنج ها بر اساس تغییر یک کمیت فیزیکی در اثر تغییر دما، کار می کنند. برخی از انواع دماسنج ها عبارتند از:
- دماسنج مایع
- دماسنج مقاومتی
- دماسنج ترموکوپل
- دماسنج دیجیتال
انواع مقیاس های دما کدامند؟
انواع مقیاس های دما عبارتند از:
- مقیاس سانتیگراد
- مقیاس فارنهایت
- مقیاس کلوین